خطرات آفت کش ها برای زنبور عسل

آفت کش ها خطر انقراض را برای جمعیت زنبورعسل افزایش می دهند

خطرات آفت کش ها برای زنبور عسل موضوعی است که باید مورد توجه قرار گیرد. ملکه های زنبور عسل در یک روز بهاری دید معمولی دارند. بدن بزرگ خزدار آنها با زحمت از گل به گل پرواز می کند. در این مرحله، آنها تازه از خواب زمستانی بیدار خواهند شد – زنبورهای کارگر بسیار کوچکتر، هر ساله می میرند و ملکه های جدید را تنها برای زنده ماندن در زمستان ترک می کنند. خوردن شهد و گرده از این گل ها برای ملکه ها به منظور بدست آوردن انرژی و ذخیره چربی ضروری است. پس از ترمیم کامل، که ممکن است ظرف چند روز اتفاق بیفتد، آنها به دنبال یک لانه هستند. جایی که عسل درست کنند و گرده ذخیره کنند. قبل از اینکه روی تخم ها بخوابند و یک کلنی جدید از زنبورها را بسازند.

مرحله تاسیس کلنی در واقع استرس زا ترین قسمت چرخه زندگی زنبور عسل است. آب و هوای بد، قحطی و شکارچیان عواملی هستند که باعث می شوند زنبورها اغلب در زمستان موفق نشوند.
 

خطر و تهدید پیش روی زنبور

اما اخیراً تهدید بالقوه جدیدی برای زنبورها بوجود آمده است ( شامل خطرات آفت کش ها برای زنبور عسل). نئونکوتینوئیدها دسته ای از حشره کش ها هستند که در محصولات کشاورزی و باغها برای کنترل آفات حشرات استفاده می شوند. مطالعات متعدد نشان داده است که آنها همچنین می توانند به حشرات مفید مانند زنبورها آسیب برسانند. زیرا نئونكوتینوئیدها به شهد و گرده محصولات و گلهای وحشی كه در نزدیكی رشد می كنند، وارد می شوند و به همین ترتیب به غذای زنبورهای عسل تبدیل می شوند.  

اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۳ توقف استفاده از حشره کش ها را در محصولاتی كه برای زنبورهای عسل جذاب است، اعمال كرد. همچنین محدودیت های مشابه توسط كشورهای سراسر جهان در نظر گرفته شد. در طی این مهلت قانونی، دانشمندان در تلاشند دریابند که چگونه نئونیکوتینوئیدها بر زنبورها تأثیر می گذارند. بنابراین ما می توانیم در مورد استفاده از آنها تصمیمات مبتنی بر شواهد بگیریم.
 

بررسی های انجام شده

با توجه به اهمیت ملکه ها و مرحله تاسیس کلنی در زنبورها، من و همکارانم تصمیم گرفتیم بررسی کنیم که: آیا قرار گرفتن ملکه در معرض نئونکوتینوئیدها منجر به کاهش تخمگذاری و ایجاد کلنی بعدی می شود؟ نتایج ما اخیرا در Nature Ecology & Evolution منتشر شده است.
 

ملکه ها کمتر تخمگذاری می کنند

جما بارون، دانشجوی دکتری که این کار را رهبری می کند. ابتدا شواهدی را جمع آوری کرد که نشان می دهد ملکه های زنبور عسل هم شهد و هم گرده را از دانه روغنی و گل های وحشی که در نزدیکی رشد می کنند، جمع می کنند. یک محصول مهم نئونکوتینوئید و یک محصول بسیار جذاب برای زنبورها – این بدان معنی است که ملکه ها می توانند این حشره کش ها را در طبیعت مصرف کنند. با این حال، برای تعیین تأثیر چنین مواجهه ای ، مجبور شدیم به آزمایشگاه و کامپیوتر مراجعه کنیم.

او پس از جفت گیری صدها ملکه در آزمایشگاه، آنها را قبل از قرار دادن در یک اتاق مخصوص پرورش زنبور عسل، در یخچال و خواب زمستانی قرار داد. به نیمی از آنها یک نئونکوتینوئید، تی آمتوکسام، در شهد با غلظت و مقادیری که می توانستند در صورت جستجوی غذا در محصولات کشاورزی و اطراف آن با این ماده شیمیایی، تجربه کنند، داده شد. به نیمی دیگر شهد آلوده داده شد. هر دو گروه به همان اندازه که آنها می خواستند گرده گل دادند.

تخمگذاری از طریق این ملکه ها طی یک دوره ده هفته ای ثبت شد. پس از ثبت و بررسی معلوم شد که قرار گرفتن در معرض تیاماتوکسام ، باعث می شود ملکه ها ۲۶٪ کمتر تخمگذاری کرده و یک کلنی ایجاد کنند. به نظر می رسد این یک تأثیر بزرگ است. اما در واقع معنای آن در دنیای واقعی چیست؟
 

چرا خطرات آفت کش ها برای زنبورعسل موضوعی مهم است؟

انجام آزمایش با ملکه های زنبور عسل در طبیعت، اساساً غیرممکن است. آنها می توانند کیلومترها پرواز کنند و در صورت اجازه آزادانه علوفه کردن، مرتباً لانه های مصنوعی را رها می کنند. بنابراین برای درک اینکه چگونه ممکن است نتایج آزمایشگاه ما با جمعیت زنبورعسل در جهان طبیعی ارتباط داشته باشد، ما به مدل سازی ریاضی روی آوردیم.

ما با بهره گیری از آنچه در مورد پویایی جمعیت زنبورهای عسل در طبیعت شناخته شده است، تأثیر نئونوتیکینوئیدهایی را که در آزمایشگاه شناسایی کرده بودیم، اثبات کردیم. ما دریافتیم که اگر ملکه های زنبور عسل از شهد آلوده به تی آمتوکسام تغذیه کنند، این می تواند احتمال از بین رفتن جمعیت آنها را حداقل ۲۸٪ افزایش دهد.
 

همه اینها چه اهمیتی دارد؟

زنبورهای عسل، گرده افشان های ضروری هم برای محصولات و هم گلهای وحشی هستند. زنبورها تقریبا نیمی از گرده افشانی مناطق معتدل شمالی مانند انگلستان را انجام می دهند. با توجه به اینکه جمعیت آنها در حال کاهش است، برای حفظ و افزایش تعداد آنها، ضروری و مهم است بفهمیم که چرا آنها کاهش می یابند.
 

نتایج بررسی

نتایج ما نشان می دهد که قرار گرفتن در معرض حشره کش های نئونکوتینوئید می تواند تأثیرات چشمگیری بر روی زنبور عسل بگذارد. همچنین منجر به کاهش تعداد کلنی های زنبور عسل، گرده افشانی کمتر و در نهایت انقراض جمعیت شود. مطالعاتی از این دست شواهدی را فراهم می کند که سیاست گذاران در صورت گسترش سیستم های کشاورزی پایدار که غذای مورد نیاز ما را فراهم می کنند، باید سیاست هایی را وضع کنند ( به عنوان مثال استفاده از سموم ارگانیک به جای استفاده از سموم شیمیایی) تا به زنبورهایی که به آنها وابسته هستیم، هیچ گونه آسیبی وارد نشود. تا از این موجود گرانبها که گرده افشانی را انجام می دهد، محافظت به عمل آید.
 

کمک کشاورزان و باغداران به زنبورداران

بهتر است جهاد کشاورزی، کشاورزان را ترغیب کند تا از کودهای ارگانیک استفاده کنند. استفاده از این کودها و سموم ارگانیک نه تنها خطری برای طبیعت و زنبوران ایجاد نمی کند، بلکه باعث افزایش محصول نیز می شود.

اگر کشاورزان قبل از سم‌پاشی به زنبورداران مستقر در حاشیه مزارع خود اطلاع دهند تا آنها کوچ کنند و یا در ساعات پایانی روز و پایان پرواز زنبورها سم‌پاشی کنند، این تلفات به حداقل خواهد رسید.

برگزاری دوره‌های آموزشی استفاده از سموم کم خطر یا ارگانیک، آگاهی کشاورزان و باغداران در مورد خطرات آفت کش ها برای زنبور عسل، توسط سازمان جهاد کشاورزی نقش مهمی در کاهش تلفات برای زنبورداران دارد.

بنده به عنوان زنبور دار شخصا دچار این تجربه تلخ و کاهش جمعیت کلنی هایم شده ام؛ با اینکه اطلاعی در مورد سم پاشی زمین های اطراف کلنی ها نداشتم. لذا از کشاورزان و باغداران می خواهم از سموم ارگانیک استفاده نمایند یا قبل از استفاده به زنبورداران اطلاع دهند و همکاری بیشتری با ما زنبورداران داشته باشند.

با تشکر